Rouw komt met clichés. Grote en kleine, cliches omdat je toch wat moet zeggen en clichés die ergernis opwekken omdat ze niks zeggen. Ik denk dat ik er een de afgelopen weken vaker heb gehoord maar gisteren kwam deze opeens voorzichtig binnen.
Door al het verdriet en alle bijkomende regelzorgen voel ik me behoorlijk gestrest. Ik schreef vorige week dat ik mijn kiezen zo ondertussen bijna vermorzeld heb door ze stevig om elkaar te zetten en dóór te gaan. Spierpijn in mijn kaken en mijn schouders zitten in een dikke knoop, zenuwen in mijn maag, trillende handen, slecht slapen, weinig eetlust. Allemaal cliché, schijnt heel normaal te zijn.
Maar dat weet je niet omdat dit de eerste keer is, dus google je. Je wilt niet weten wat je allemaal langs ziet komen als je zoekt op rouwverwerking, een wedstrijdje platitudes lijkt het wel. Er zijn tientallen boeken te vinden, (ik maakte er zelf een na het overlijden van mijn moeder en nu schrijf ik ook dus ik begrijp de behoefte), rouwtherapeuten, platforms en pagina’s vol met tips. En ik graasde er zo eens doorheen. Je zoekt houvast; ‘is dit normaal?’, en belangrijker nog: ‘Hoe kom ik hier doorheen?’. En daar las ik het meerdere keren.
Een vriendin had het er over, ik sprak met een praktijkondersteuner en ergens druppelde het door mijn torenhoge adrenalinestatus heen
Het is het cliché ‘leren loslaten’ gecombineerd met ‘jezelf toestaan’. Aj……weerstand!
Want ik wil niet loslaten. Alles is in een moment uit elkaar gedonderd, ik heb niks meer van wat er was dus ik moet vasthouden, zekerheid regelen, hem zo dicht mogelijk bij me houden. En ‘mezelf toestaan’ zit op slot omdat ik nog alles heb en hij nog alles wilde, wij nog alles samen wilden.
Clichés zijn er niet voor niets, dingen die telkens weer opnieuw gebeuren, in ieders leven langskomen, daaruit ontstaat een soort collectieve wijsheid. De weerstand is er overigens ook niet voor niks. Want dit verdriet is dan wel universeel, het is nu mijn verdriet. Tegeltjeswijsheid doet af aan het speciale, het generaliseert iets dat uniek is in mijn leven, mijn liefde, onze relatie.
Maar het was tijd om de weerstand even aan de kant te zetten. Zo moe, zo droef, zo gespannen. Dus mag ik van mezelf even nadenken over ‘loslaten’ en over ‘mezelf toestaan’. Op op zoek naar zinnetjes in mijn hoofd die anders zijn dan ‘ik wil dit niet, ik wil hem terug’. Misschien iets simpels als ‘dag lieverd, ik mis je zo, je blijft altijd bij me maar ik mag ook doorgaan, weer gelukkig worden, iets leuks doen’. Ontzettend cliché natuurlijk maar een reuzestap voor mij, hier, nu. Lukt ook heus niet zomaar opeens. Maar af en toe even loslaten, even de schouders omlaag en ademhalen, mag ik even een momentje rust van rouw.
En gisteravond ben ik in bad gaan liggen. Dat heb ik in geen jaren gedaan, stilliggen in warm water, een pingelmuziekje erbij, lavendelbadschuim. De gedachten een prettige kant op sturen. Proberen die verkrampte spieren los te krijgen.
Cliche, jazeker. Eureka en klaar, nee.
Maar ik heb wel wat beter geslapen.
‘Disappearance’ uit de Serie Moments of Presence.
Danielle Spoelman 2015
Voordeel van een aardig tekenarchief, soms lijkt het alsof ik voor elk stukje in het verleden al een tekening heb gemaakt.