Als beeldend kunstenaar vertel ik een verhaal met ‘plaatjes. Ik doe mijn best een aantrekkelijk, spannend, beeld te maken waarvan ik hoop ik dat het indruk maakt, een gevoel oproept, waardoor de kijker uitgenodigd wordt om te reflecteren op zichzelf en op de wereld.
De twee afbeeldingen die hieronder staan zijn niet van mij, ze zijn ook niet bedoeld als kunst. Maar sinds ik deze twee afbeeldingen heb ontdekt gaan ze niet meer van mijn netvlies en hebben ze op mij meer impact gehad dan menig kunstwerk. Van de bovenste kun je nog zeggen dat het esthetisch is, de onderste doet niet eens moeite om mooi te zijn. Ik word er doodsbenauwd van. Zo eenvoudig als ze eruit zien, zo simpel is ook de verschrikkelijke boodschap die erin zit.
Het vrolijke plaatje met de rood, wit en blauwe streepjes toont de mondiale jaarlijkse gemiddelde temperatuur vanaf 1850 tot nu, 1850 dat is zo’n beetje toen de industriële revolutie begon. Wij leven helemaal aan de rechterkant in het rode stukje. Het toont in één blik dat de temperatuur stijgt, bam!
Je kun misschien nog denken; ‘het valt wel mee, ik merk daar niet zoveel van’. Dat kan inderdaad best als je je ogen sluit voor de grote rampen van de afgelopen jaren elders, de steeds heftiger stormen, overstromingen, bosbranden, droogtes, afname van biodiversiteit, de grote groepen klimaatvluchtelingen. Rampen zijn van alle tijden maar ze worden steeds frequenter en steeds heviger. Je kunt je ogen best hiervoor sluiten want hier in Nederland gaan gewoon wat vaker barbecuen als er weer een hittegolf is en we bestellen online een airco zodat we koel en rustig kunnen slapen. Het kan door ’othering’, door andere mensen te de-humaniseren, door niet aan hen te denken als iemand die onze buurman, zus of zoon zou kunnen zijn (een ‘ander’ want ander geloof, andere cultuur, andere huidskleur), door te doen alsof ‘verwegistan’ niet bestaat. Ik denk amper aan de fijne vakantielanden als ik weer aan het werk ben, laat staan aan plekken waar ik nooit geweest ben. Die andere mens, die andere plek, als je er niet aan denkt heb je er ook geen last van toch?
Plaatje twee toont onze toekomst. Ik hoor mensen zeggen dat we het nu wel weten, dat er heus al wel wat gebeurd, dat het bangmakerij is. En dat klopt wel, een beetje tenminste. We weten al tientallen jaren van het CO2 probleem, er worden inderdaad al wat zonnepanelen gebruikt, er worden een paar windmolens gebouwd en er rijden wat mensen in elektrische auto’s.
Maar het aandeel in hernieuwbare energie in Nederland stijgt wel maar zit nog steeds maar rond de 8 procent terwijl we volgens Europese afspraken in 2020 op 20 procent moeten zitten en in 2030 op 32 procent. En het grootste deel van ‘onze’ schone energie ‘importeren’ we op papier uit Scandinavie. En er rijden weliswaar 45.000 elektrische auto’s rond maar dat op de 8,5 miljoen auto’s is dat maar 0,5 procent. En nee, Nederland is niet het braafste jongetje uit de klas, we bungelen onderaan het lijstje in Europa.
De grafiek in het tweede plaatje toont ons waar we naartoe gaan. Als we niks doen gaan we naar meer dan 4 graden temperatuurstijging, als we doen wat we tóegezegd hebben (maar waarschijnlijk niet gaan doen) dan gaan we naar 3 a 4 graden en alleen bij een gigantische inspanning houden we de temperatuur onder de 2 graden. Al bij 1,5 graad zullen de gevolgen aanzienlijk zijn en bij elke graad meer worden de problemen groter. Daarbij, die andere mensen uit ‘verwegistan’ met ‘hun’ problemen zijn natuurlijk wel gewoon als zoals wij, het zijn mensen. Maar ook ons eten, onze hele consumptie komt van ‘daar’ en de klimaatproblemen komen uiteindelijk ook naar ons toe. In de vorm van stromen vluchtelingen of in de vorm van overstromingen, ziektes, voedselonzekerheid. Dit grafiekje toont dat we niet genoeg doen en dat het niet vanzelf goed komt, bam!
Dat grafiekje en die streepjescode zijn geen kunst maar van mij zouden ze in elk museum mogen hangen. En niet alleen daar maar overal, op billboards langs de weg, in klaslokalen, aan de muur op je werk, misschien zelfs thuis boven de bank. Ik heb de streepjescode als broche op mijn bloesje gespeld.
Deze twee beelden vertellen in een blik een ijzersterk verhaal en verhalen maken dat wij snappen hoe de wereld in elkaar zit en ze bepalen onze acties. En alleen met actie en grote inspanning kunnen wij ervoor zorgen dat het niet ongelooflijk fout gaat. Dat het goed blijft gaan en dat het beter kan gaan daar in aan de andere kant van de wereld.
Ik ben beeldend kunstenaar, ik maak beeld waarvan ik hoop dat het impact heeft. Maar nu zet ik een stapje opzij voor wetenschap. Vanochtend zou ik achter mijn tekentafel moeten zitten maar in plaats daarvan schreef ik dit stukje en deel ik de beelden van een ander. Deze beelden hebben de potentie om de wereld redden….kom daar maar eens om als kunstenaar.
(Bronnen onder de afbeeldingen)
Global warming stripes
Climate Action Tracker, bron Correspondent
Bronnen:
-De ‘streepjescode’ kom hier vandaan, je mag hem gratis downloaden en gebruiken. Je kunt er ook de code van Nederland bekijken: https://showyourstripes.info
-Het grafiekje komt hier vandaan: https://climateactiontracker.org/global/temperatures/
-Goed artikel in de Correspondent over de actie die nodig is: https://decorrespondent.nl/10637/belastingen-omhoog-op-rantsoen-en-bouwen-bouwen-bouwen-zo-ziet-mobilisatie-tegen-klimaatverandering-eruit/4276498086553-8d9ae4d9
-Nederland onderaan het lijstje: https://nos.nl/artikel/2271660-nederland-onderaan-eu-lijst-duurzame-energie.html
-Waar onze ‘groene stroom’ vandaag komt: https://wisenederland.nl/groene-stroom/zo-werkt-de-handel-groene-stroom
-Wat gebeurt er bij 4 graden opwarming: https://www.urgenda.nl/themas/klimaat-en-energie/klimaatvragen/wat-gebeurt-er-als-de-aarde-met-4-graden-opwarmt/