Tekst voor het radioprogramma van Moritz Ebinger, een van de kunstenaars van de expositie ‘Why on earth should this be art’ in Concordia, Enschede:

Ik ben Danielle Spoelman, ik ben beeldend kustenaar, ik maak kunst, in mijn geval zijn dat vaak tekeningen die je ergens kan ophangen en dan kan iemand anders ernaar komen kijken.

Ergens…..

Als ik eerlijk ben dan moet ik toegeven dat mijn werk vaak in een grote ladekast in mijn atelier ligt en er  staan ook heel wat tekeningen netjes ingelijst in dozen te wachten.  Ze wachten op de volgende expositie of het werk wacht op een koper die thuis een gaatje in de muur boort, daar een haakje inschroeft en mijn tekening ophangt.

Maar al dat werk dat ligt te wachten, is dat af? En het werk dat wel gekocht wordt maar niet opgehangen, dat ergens ligt te verstoffen, in een andere lade belandt….is dat dan wel kunst?

Voor mij is kunst een middel om iets te zeggen, iets te tonen. Ik wil beroeren, raken, wakker schudden, verwarren, iemand aan het denken zetten.

Ik heb hier een koffer…daarin zit een tekening van mij. Tenminste dat moeten jullie maar geloven, want de koffer is dicht en ik heb hem op slot gedaan

Nou maakt het eigenlijk ook niet zoveel uit dat die koffer dicht omdat jullie naar de radio luisteren dus kun je die koffer niet zien.

(maar als je dit blog leest dan heb je mazzel want dan zie je hier een plaatje van die koffer 🙂

Die koffer, das geen kunst hoor, die heb ik gewoon van mijn vader gekregen, een overblijfsel van zijn werk. Het is een standaard, zwart geval van plastic met zo’n cijferslotje. Duizend in een dozijn.

Maar die tekening in die koffer daar gaat het om, hij is er. Je kunt hem alleen niet zien. je zou het kunnen vergelijken met een jongeman die onder het venster een liefdesliedje staat te zingen terwijl zijn geliefde binnen net een gaatje in de muur staat te boren om een mooie tekening op te hangen, wat een teringherrie maakt zo’n boor… of het is als een mooie brief die onderweg kwijt is geraakt, een cd in een doosje in de winkel het plasticje er nog omheen, een eenzame dans in het donker.

Mag ik wat vragen? Zag je hem staan zingen? Die verliefde jongeman? Zag je haar in je hoofd? Hoorde je de lawaaierige boor? Dacht je aan een mooie brief die je ooit geschreven hebt? Bloosde je een beetje omdat je zelf ook wel eens in het donker staat te dansen?

Iets kan er zijn en er tegelijk niet zijn.

…..

Een harde groene lijn vormt de omtrek van een figuur, misschien een vrouw, ze staat verstopt achter een grote gatenplant, die is getekend met licht grijs potlood. Rondom haar hoofd verspreidt zich een geelgroene vlek. Vanuit haar oog lopen harde donkergrijze stippellijnen, als  een soort stralen, naar de linkerkant van het papier. Lekker dik aquarelpapier, 27 cm breed, 35 hoog, een beetje groter dan A3

Wat doet ze daar, die dame? Waarom staat ze verstopt achter een gatenplant. Dat groen rondom haar hoofd, geeft dat haar gevoel weer? Wat voelt ze? Die stralen uit haar ogen, wat ziet ze? Ze lijkt wat angstig of is het maar een spel? De lijnen gaan naar links, het lijkt alsof ze terugkijkt, haar rug naar rechts, naar de toekomst gericht. Hide and seek heet het, verstoppertje spelen. Een spelletje dus of toch niet…Een verstopte persoon op een onzichtbaar vel papier…

…..

In mijn gedachten kan ik de tekening overal ophangen, bij iemand thuis aan de muur, in een openbaar toilet,  of ik hang hem in een dure lijst in het Stedelijk Museum, maar ik kan hem ook in een zwarte koffer stoppen waar niemand hem kan zien.

Is deze tekening kunst? De expositie die nu bij Concordia te zien is bevraagt of kunst buiten de muren van de kunstinstellingen kunst kan zijn. Of dat zaken die buiten heel gewoon zijn in een museum kunst kunnen worden. Zoals kippen in kooi of een verhaaltje op de radio.

Ik vind dat mijn werk pas echt kunst wordt op de plek waar ik het net heb achtergelaten….ergens in het hoofd van de kijker, of in dit geval luisteraar, (of lezer) Mocht je de tekening ooit eens in het echt tegenkomen, aan de muur bij iemand thuis of liever natuurlijk in dat prestigieuze museum, dan zul je hem misschien herkennen. De tekening die er niet was, is er nu wel. Het beeld, het verhaal is van mij overgegaan in jou, wat er in jouw hoofd en in jouw gevoel gebeurt met dit beeld, met mijn verhaal, dat maakt mijn werk af..Want de beelden die in jouw hoofd zitten, je ervaringen, je gedachten en ideeën bepalen hoe je iets ziet en wat je ziet.

Er gebeurde iets bijzonders. Ik had van de week een willekeurige tekening uitgekozen, zomaar één die ik wel goed kon beschrijven, dacht ik…..totdat ik gisteren meeging met de kamerplant-tour van Kunstenaar Tinkebell, die deze expositie bij Concordia heeft samengesteld en met Arno Wellens een tegendraadse, financieel journalist. Een tour langs brievenbusfirma’s op de zuidas, waar verplicht een kamerplant moet staan om aan te tonen dat er, heus, echt waar wél een echt bedrijf gevestigd is en niet alleen een financiële belasting-farce.

De tekening die ik  net beschreef, is onderdeel is van serie  die ‘on the move’  heet. Het is een serie die gaat over stilstaan, ingeslapen zijn, en proberen jezelf op te schudden, wakker te worden, op reis te gaan en jezelf te vernieuwen. Maar na de kamerplant-tour zag ik in het beeld opeens ook een naar, angstig mannetje dat zich verschuilt achter een vingerplant, een oplichter, die niet wil laten zien wie hij werkelijk is, en die dat misschien zelf ook niet eens wil weten. En toen twijfelde ik of of ik die tekening wel zo willekeurig gekozen had.

Ik droeg gisteren een ketting van de kunstenaars Jet Broekstra en Liezette Gerrits met daarop de tekst, oplichtster of als je het anders leest op-licht-ster. Hoe toepasselijk, oplichten is bedriegen en onder de aandacht brengen tegelijk. En dat  doet kunst, het laat je een andere werkelijkheid zien en het licht iets uit dat je anders niet gezien had, bijvoorbeeld tijdens een kamerplant-tour of op een tekening, zelfs als die in een dichte zwarte koffer zit.

Maar nu dus ook een beetje in jouw hoofd.

Dank je wel dat je even naar mijn werk hebt geluisterd.

En ben je nou toch echt supernieuwsgiering naar de tekening dan kun je stiekem in de koffer gluren door erop te klikken…